Các công ty sở hữu nội dung số như Getty và Shutterstock đang nỗ lực phát triển các giải pháp để đối phó với AI và
Vấn nạn Bản quyền từ AI
Trong những năm vừa qua, sau khi OpenAI cho ra mắt chatbot và cải tiến khả năng tạo ra hình ảnh thông qua các nội dung trên internet, cuộc đua trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đã trở nên sôi động với sự tham gia của nhiều tên tuổi lớn như Stable Diffusion, chatbot Gemini từ Google và Meta AI. Mặc dù những chatbot này mang lại nhiều lợi ích cho người sử dụng, nhưng chúng cũng gây ra những vấn đề pháp lý liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ, do các nội dung mà chúng sử dụng để đào tạo thuộc về các nhà sáng tạo, nghệ sĩ và công ty truyền thông. Một ví dụ điển hình là vụ kiện giữa The New York Times và OpenAI – Microsoft khi bài viết của tờ báo này bị sử dụng mà không có sự cho phép. Tuy nhiên, OpenAI và Microsoft đã phản bác rằng họ đã sử dụng thông tin này một cách hợp lý.
Hơn nữa, còn tồn tại những tranh cãi liên quan đến các mô hình chuyển đổi văn bản thành hình ảnh. Vụ kiện giữa các họa sĩ truyện tranh và nhiếp ảnh gia với Google liên quan đến việc Google đã huấn luyện công cụ tạo hình ảnh Imagen bằng cách sử dụng các tác phẩm có bản quyền. Google lập luận rằng “luật pháp Mỹ đã từ lâu hỗ trợ việc sử dụng thông tin công cộng theo những cách thức mới mẻ và có lợi.”
Đến năm 2023, Getty Images, một trong những kho dữ liệu ảnh lớn nhất toàn cầu, phát hiện ra rằng watermark của họ đã bị tái tạo bởi Stable Diffusion. Vụ kiện giữa Getty và Stability AI đã được khởi kiện, nhưng Stability AI khẳng định họ không vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của Getty.
Xung đột lợi ích này khiến các doanh nghiệp tìm kiếm giải pháp để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đảm bảo rằng các nghệ sĩ và nhà sáng tạo nhận được thù lao khi tác phẩm của họ được sử dụng để đào tạo trí tuệ nhân tạo. Đây là một phần trong nỗ lực toàn diện nhằm điều chỉnh cách thức mà AI khai thác dữ liệu có bản quyền thay vì sử dụng những nội dung không được cấp phép.
Giải pháp đặt ra
Khi đối diện với thách thức này, từng công ty có xu hướng tiếp cận riêng, nhưng nhìn chung, họ đều nỗ lực xây dựng các hệ thống tạo ra hình ảnh quy mô lớn dựa trên dữ liệu mà họ đang sở hữu.
Cụ thể, Getty đã hợp tác với nhà sản xuất chip Nvidia để phát triển một mô hình độc quyền của mình. Nhờ đó, khách hàng có khả năng nhập vào các yêu cầu cụ thể, xác định chất lượng, phong cách cũng như các tham số khác như màu sắc và độ sáng, nhằm đạt được kết quả như mong muốn. Hơn nữa, Getty cùng với 20 công ty cung cấp hình ảnh khác đang hỗ trợ dữ liệu cho Bria AI, một công ty khởi nghiệp đến từ Israel, để phát triển một mô hình trí tuệ nhân tạo. Bria sẽ chia sẻ doanh thu từ trình tạo của mình với Getty và các đối tác khác, trong khi Getty sẽ phân phối phần lợi nhuận của mình tới các nhiếp ảnh gia, nhà sáng tạo với mức giá 30 cent cho mỗi đô la mà họ kiếm được. Điều này không chỉ bảo vệ quyền lợi mà còn khuyến khích các nhà sáng tạo nội dung tiếp tục cống hiến.
Shutterstock, một thương hiệu nổi tiếng trong lĩnh vực hình ảnh và video, đã tiếp cận công nghệ AI theo cách khác biệt so với Getty. Vào năm 2021, họ đã cung cấp hình ảnh cho các nhà cung cấp AI lớn như OpenAI và thu về 104 triệu USD. Công ty này cho biết chiến lược cấp phép của họ sẽ được điều chỉnh khi hai mô hình AI mới ra mắt vào cuối năm: một hợp tác với công ty phát triển phần mềm Databricks để tạo ra hình ảnh và một mô hình khác hợp tác với Nvidia để phát triển hình ảnh 3D.
Hơn nữa, Shutterstock đã thành lập một quỹ hỗ trợ vào năm 2022 nhằm bồi thường cho các nghệ sĩ khi tác phẩm của họ được sử dụng cho mục đích AI. Số tiền được nhận sẽ phụ thuộc vào mức độ thanh toán mà các nhà sản xuất AI chuyển cho Shutterstock, tỷ lệ từ hợp đồng gốc và tần suất sử dụng hình ảnh của họ trong việc tạo ra các sản phẩm khác. Tuy nhiên, sự đa dạng của các mô hình AI hiện nay, với khả năng tạo ra những bức ảnh chất lượng cao, có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến triển vọng nghề nghiệp lâu dài của các nghệ sĩ.
Sự phát triển này đã tạo ra một thị trường mới mà nhiều công ty như OpenLicense đang cố gắng khai thác. OpenLicense muốn đóng vai trò cầu nối giữa AI và các nhà sản xuất nội dung, thiết lập một nền tảng để các doanh nghiệp AI có thể tìm kiếm dữ liệu để đào tạo, và cho phép các nghệ sĩ theo dõi các mô hình nào đang sử dụng tác phẩm của họ. Mức chi trả sẽ tăng dần theo tần suất sử dụng hình ảnh. Nếu một bức hình được tham khảo một triệu lần để tạo ra các hình ảnh mới, nghệ sĩ có thể mong đợi nhận được lên tới 12.000 USD tiền bản quyền. Hiện tại, công ty này đã bắt đầu hợp tác với các nhà sáng tạo trên ImageShack, một trang web chuyên lưu trữ hình ảnh mà họ đã liên kết.
Nguồn: The New York Times