Chính phủ Mỹ vừa có động thái bất ngờ khi tuyên bố sẽ nắm giữ 10% cổ phần của Intel – một phần trong chiến lược lớn nhằm hồi sinh ngành sản xuất bán dẫn trong nước và giảm phụ thuộc vào nhập khẩu. Động thái này có thể mở đường cho những can thiệp trực tiếp hơn của nhà nước vào lĩnh vực công nghệ cao.
Khoản đầu tư từ CHIPS Act chuyển thành cổ phần chiến lược
Theo tuyên bố chung từ Tổng thống Donald Trump và Intel vào thứ Sáu vừa qua, chính phủ Mỹ sẽ sở hữu 10% cổ phần của “gã khổng lồ” công nghệ mà không cần bỏ ra bất kỳ khoản tiền mặt nào. Thay vào đó, số tiền đầu tư trị giá 11,1 tỷ USD từng được chính quyền Biden hứa cấp cho Intel thông qua Đạo luật CHIPS and Science sẽ được chuyển đổi thành vốn góp cổ phần.
Thông thường, chính phủ Mỹ chỉ can thiệp sâu và nắm giữ cổ phần trong các doanh nghiệp tư nhân khi có khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng – như trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 khi chính phủ rót vốn vào nhiều ngân hàng và hãng xe lớn. Tuy nhiên, trường hợp Intel lại mang ý nghĩa chiến lược dài hạn: khôi phục năng lực sản xuất chip tiên tiến tại Mỹ.
Cạnh tranh khốc liệt trong cuộc đua công nghệ bán dẫn
Intel hiện là công ty Mỹ duy nhất đang theo đuổi mục tiêu sản xuất chip ở các tiến trình tiên tiến nhất. Tuy nhiên, hãng đã tụt lại phía sau hai đối thủ chính: TSMC (Đài Loan) và Samsung (Hàn Quốc). Trong khi TSMC đã đạt độ ổn định với tiến trình 3nm, thì Intel đang chật vật với các bước tiến xuống dưới ngưỡng 2nm.
Việc Intel phải hủy bỏ tiến trình 20A (thuộc phân khúc 2nm) và gặp khó khăn với các kế hoạch 18A và 14A là minh chứng cho áp lực khốc liệt từ chuỗi cung ứng và năng lực công nghệ. Với hiệu suất sản xuất (yield) còn thấp, tương lai của những dòng chip thế hệ mới này vẫn rất bất định.
Dù Intel là cái tên đầu tiên trong danh sách được rót vốn chuyển đổi thành cổ phần, nhiều khả năng đây không phải là trường hợp duy nhất. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ những công ty nào khác có thể tiếp bước. Các nguồn tin cho biết chính phủ không có kế hoạch nắm giữ cổ phần của TSMC hay Micron, bởi hai hãng này đã cam kết mở rộng sản xuất tại Mỹ với các tiến trình cũ hơn.
Ngoài ra, Tổng thống Trump cũng được cho là đang cân nhắc phân bổ thêm 2 tỷ USD từ CHIPS Act để đầu tư vào ngành khai thác khoáng sản đất hiếm trong nước. Đây là nguồn nguyên liệu thiết yếu cho ngành bán dẫn nhưng hiện phần lớn đang bị Trung Quốc kiểm soát. Việc thúc đẩy sản xuất đất hiếm nội địa không chỉ giúp Mỹ giảm phụ thuộc vào nhập khẩu mà còn không cần thêm ngân sách mới từ Quốc hội.
Động thái nắm cổ phần Intel không chỉ là bước đi tài chính mà còn là tín hiệu rõ ràng cho thấy Washington sẵn sàng can thiệp mạnh tay để đảm bảo vị thế của nước Mỹ trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu.