Cựu Tổng thống Donald Trump vừa công bố kế hoạch phát triển AI (Trí tuệ nhân tạo) với lập trường mạnh mẽ: không yêu cầu các công ty AI trả phí bản quyền cho nội dung được sử dụng để huấn luyện mô hình. Phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh AI ở Washington ngày 23/7, ông Trump cho rằng việc bắt các công ty phải trả tiền cho từng cuốn sách hay bài viết sẽ “kìm hãm đổi mới” và khiến Mỹ tụt hậu so với các đối thủ như Trung Quốc.
“Bạn không thể kỳ vọng một chương trình AI thành công nếu mỗi tài liệu mà nó học được đều phải trả phí”, Trump nói, ví việc huấn luyện AI như con người đọc sách để mở rộng kiến thức, không phải là hành vi phải đàm phán bản quyền.
Tranh cãi bản quyền trong AI và góc nhìn của Trump
Tuyên bố của Trump được đưa ra trong bối cảnh làn sóng kiện tụng từ các tác giả, nhà xuất bản và nghệ sĩ đang dâng cao, khi họ cho rằng các công ty AI đã sử dụng trái phép tác phẩm của mình để huấn luyện. Tuy nhiên, Trump nhấn mạnh rằng các quy định bản quyền quá nghiêm ngặt sẽ khiến Mỹ mất lợi thế trong cuộc đua toàn cầu, đặc biệt khi Trung Quốc không áp dụng các quy chuẩn tương tự.
Dù tranh cãi vẫn chưa có hồi kết, chính quyền Trump chọn cách “đi trước về phía không gian pháp lý chưa rõ ràng” bằng cách không đề cập chi tiết đến bản quyền trong chính sách AI mới.
America’s AI Action Plan: Ưu tiên phát triển, giảm tối đa rào cản
Trong khuôn khổ hội nghị, Nhà Trắng đã công bố bản kế hoạch gồm 28 trang với tên gọi “America’s AI Action Plan“, gồm hơn 90 đề xuất cụ thể nhằm thúc đẩy phát triển AI trong nước và đẩy mạnh xuất khẩu công nghệ ra toàn cầu. Trọng tâm của kế hoạch là:
- Tháo gỡ rào cản pháp lý: Nới lỏng các quy định môi trường, rút gọn thủ tục cấp phép xây dựng trung tâm dữ liệu trên đất liên bang.
- Ngăn chặn luật riêng từ các bang: Các bang ban hành luật được xem là cản trở đổi mới có thể bị cắt nguồn tài trợ liên bang cho dự án AI.
- Khuyến khích hợp tác công – tư: Tăng tốc xuất khẩu phần mềm, phần cứng và tiêu chuẩn AI “full-stack” tới các quốc gia đồng minh.
- Ưu tiên hạ tầng điện năng: Hỗ trợ ngành năng lượng đáp ứng nhu cầu khổng lồ từ AI và điện toán đám mây.
Định hình chính sách AI theo hướng tự do hoá
Không chỉ dừng ở phát triển hạ tầng, Trump còn kêu gọi loại bỏ các điều khoản liên quan đến đa dạng, công bằng xã hội, thông tin sai lệch và khí hậu ra khỏi tiêu chuẩn đánh giá rủi ro AI của chính phủ. Theo ông, các hợp đồng AI cấp liên bang chỉ nên trao cho các công ty “không thiên vị hệ tư tưởng từ trên xuống”.
Bản kế hoạch cũng nhấn mạnh việc xây dựng chuẩn pháp lý đối phó với deepfake, bao gồm hướng dẫn xác minh tính xác thực video, âm thanh và hình ảnh bằng công cụ pháp y.
Mặc dù không đưa ra giải pháp cụ thể cho vấn đề bản quyền, chính quyền Trump cho rằng các tranh chấp nên để tòa án phân xử thay vì áp đặt chính sách từ đầu. Động thái này trái ngược hoàn toàn với cách tiếp cận tập trung kiểm soát rủi ro của chính quyền Biden trước đó.
Tóm lại, Kế hoạch AI của Trump đặt cược vào việc đẩy mạnh đổi mới, giảm thiểu can thiệp, tạo điều kiện cho các tập đoàn công nghệ như Nvidia, Google, Microsoft và Meta mở rộng tầm ảnh hưởng trên toàn cầu. Tuy nhiên, việc né tránh các vấn đề pháp lý nhạy cảm như bản quyền cũng đặt ra nhiều lo ngại về tính bền vững và cân bằng giữa phát triển và đạo đức trong AI tương lai.