Tổ chức phi lợi nhuận Internet Archive (IA), được sáng lập năm 1996 bởi Brewster Kahle với sứ mệnh mang lại truy cập mở đến kho tri thức số, vừa đánh dấu một cột mốc mới khi chính thức trở thành thư viện lưu trữ liên bang cho bang California.
Internet Archive được công nhận là thư viện lưu trữ liên bang
Thông tin này được Thượng nghị sĩ Alex Padilla xác nhận trong một bức thư gửi đến Scott Matheson, Giám đốc Tài liệu tại US Government Publishing Office (GPO). Cơ quan này quản lý chương trình Federal Depository Library (FDL), mạng lưới hơn 1.100 thư viện có nhiệm vụ bảo tồn và cung cấp truy cập tài liệu chính phủ Hoa Kỳ.
Chương trình FDL được thiết lập từ năm 1813, với mục tiêu giúp người dân tiếp cận dễ dàng hơn với tài liệu chính phủ. Ngoài các tài liệu quốc hội và hồ sơ chính phủ, FDL còn bảo tồn bản đồ, báo cáo môi trường, nghiên cứu y tế và nhiều tài liệu quan trọng khác.
Theo quy định, mỗi thành viên Quốc hội có thể đề cử hai thư viện để nhận danh hiệu FDL, và Padilla đã chọn Internet Archive. Trong bức thư công bố, Thượng nghị sĩ nhấn mạnh IA có ứng dụng toàn cầu nhờ hướng tiêu “truy cập mở đến mọi tri thức”.
Vai trò mới và thách thức đối với Internet Archive
Với danh hiệu mới, Internet Archive sẽ được giao nhiệm vụ đảm bảo tài liệu liên bang quan trọng có thể truy cập mở qua Internet. Dự án Democracy’s Library của IA hiện đang góp phần thực hiện mục tiêu này.
Brewster Kahle cho biết IA từ lâu đã vừa là thư viện, vừa là nền tảng kỹ thuật số. Giờ đây, việc hợp tác với hơn 1.100 thư viện liên bang khác sẽ trở nên dễ dàng hơn, đặc biệt trong lĩnh vực số hóa tài liệu và bảo tồn dữ liệu.
Tuy nhiên, IA vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức. Trong những năm gần đây, tổ chức này bị đích thân bởi các nhà xuất bản lớn tại Mỹ vì hệ thống Controlled Digital Lending trong đại dịch, và cuối cùng thua kiện. Hiện IA cũng đang bị cáo buộc bởi các hãng âm nhạc về việc số hóa đĩa thạc 78 RPM, với nguy cơ bị phạt tới 700 triệu USD.
Dù vậy, việc trở thành thư viện liên bang mở ra cơ hội lớn để Internet Archive khẳng định vai trò trung tâm trong việc bảo tồn tri thức số toàn cầu, góp phần vào nỗ lực bảo vệ quyền truy cập thông tin tự do cho mọi người.